Helmowy Jar był jedyną twierdzą Rohanu. To w nim ludność cywilna i armia szukały ratunku, gdy w kraju panowała wojna. Twierdza przetrwała aż do Wojny o Pierścień, kiedy to została znacznie zniszczona przez armię Uruk-Hai. Powstała w krętym wąwozie u stóp Trójroga, trzech górskich szczytów Ered Nimrais, czyli Gór Białych. Helmowy Jar nosił swą nazwę od Helma broniącego się tu w latach 1758-1759 Trzeciej Ery. Wówczas nazwano tak cały wąwóz wraz z fortyfikacjami. Najważniejszym punktem był Rogaty Kasztel zbudowany na Rogatej Skale- czarnej iglicy wznoszącej się z północnego urwiska Helmowego Jaru. Wejście do wąwozu zabezpieczał mur zwany Helmowym Murem, był on wysoki na 20 stóp i na tyle szeroki, że spokojnie mieścił w poprzek cztery osoby. Miał jednak swój słaby punkt, jakim był otwór u podstawy, przez który wypływał potok. To przez ten właśnie przepust dwukrotnie wdarli się do Helmowego Jaru Uruk-Hai podczas oblężenia grodu w Trzeciej Erze, kiedy to Rohanem rządził król Theoden.
W Helmowym Jarze rozciągały się przestronne pieczary zwane Aglarondem, czyli Błyszczącymi Jaskiniami. To w nich chroniły się kobiety, dzieci i starcy. Armia zajmowała Rogaty Kasztel i Helmowy Mur. Wierzono, że nieprzyjaciel nigdy nie zajmie grodu, jeśli ten będzie broniony. Tak było z Helmem, gdy schronił się w wąwozie przed Dunlendingami i Theodenem uciekającym przed Uruk-Hai. Ta wiara w potęgę twierdzy była źródłem nadziei dla Rohirrimów, zarówno ludności cywilnej jak i żołnierzy. Nazwa Rogatego Kasztelu pochodziła stąd, że gdy zagrano na rogu w wieży grodu, wówczas jego dźwięk rozbrzmiewał w całym wąwozie. Helmowy Jar został zbudowany przez Gondor w czasach jego chwały, co tłumaczy, dlaczego twierdza była kamienna i potężna, jako że Rohan nigdy nie wznosił takich budowli. W czasach pokoju gród służył królom za siedzibę.
