Denethor II był synem Ectheliona i ojcem Faramira i Boromira. Był ostatnim namiestnikiem Gondoru (26 z kolei)- po nim władzę przejął prawowity król, Aragorn. Jego rządy przypadły na niespokojny okres Trzeciej Ery, kiedy to zagrożenie ze strony Mordoru przerodziło się w wojnę. Denethor chcąc ratować swój kraj i poddanych często korzystał z palantiru znajdującego się w Minas Tirith. W efekcie Sauron zatruł jego umysł. Namiestnik stracił rozsądek i popadł w obłęd. Całą nagromadzoną nienawiść skierował na swego młodszego syna Faramira, który przypominał mu jego ukochaną zmarłą żonę, Finduilas. Był też wrogo nastawiony do powrotu króla i głęboko wierzył, że Gondor nie potrzebuje prawowitego władcy. Jak każdy niemal Gondorczyk Denethor był człowiekiem dumnym i silnym.
Denethor w młodości służył w armii Gondoru. Konkurował wówczas z młodym i silnym wojownikiem, Thorongilem. Zazdrościł mu umiejętności bitewnych i przyjaźni Gandalfa. W rzeczywistości Thorongil (Orzeł Gwiazdy) był przyszłym królem Gondoru- Aragorn II nie chciał zdradzać swej tożsamości, więc służył w gondorskiej armii pod przybranym imieniem. Niewykluczone, że Denethor poznał jednak jego prawdziwe pochodzenie i stąd żywił do niego szczególną nienawiść, obawiając się, że ten wraz z Gandalfem odbierze mu władzę. Denethor rządził Gondorem mądrze i rozważnie, za wszelką cenę starając się utrzymać granice państwa. Jego priorytetem było powstrzymanie ataku Saurona, bowiem zdawał sobie sprawę z czasów, w których przyszło mu żyć. Wybuch Wojny o Pierścień był nieunikniony i Denethor żył w cieniu Mrocznego Władcy.
Pierwszym ciosem w życiu Denethora była śmierć jego żony Finduilas. Wówczas popadł w smutek, który nigdy go już nie opuścił. Następną tragedią była śmierć jego pierworodnego syna, Boromira. Do ostatecznej rozpaczy popchnęła go ciężka choroba młodszego syna, Faramira, będąca wynikiem ran odniesionych w walce. Denethor popełnił samobójstwo poprzez podpalenie się. W przypływie szału próbował zabić również Faramira, jednak ten został ocalony przez Gandalfa. Denethor był człowiekiem mądrym i dobrym, ale pod wpływem rozpaczy i trucizny Saurona pogrążył się w chorobie, która zasłoniła mu świat i wypaczała wszystko, co widział.